“Dit jaar zitten de CO₂-prestaties van de VPRO voor het eerst in het jaarverslag. Jazeker, noem ons maar deugneusjes op een carbon budget. Ik gun deze geuzennaam iedereen! De conclusie? Er waait een steeds groenere wind door de VPRO. Hier mijn eigen versie van het groene jaarverslag.

Ten opzichte van 2019 is onze uitstoot gedaald, maar ten opzichte van het pandemiejaar 2020 is ze weer gestegen. Dit komt grotendeels door het stuwmeer aan zakelijke vluchten voor producties dat is ontstaan door lockdowns. De prognose voor 2022 is dat we weer verder zullen dalen in uitstoot. Maar om er maar niet omheen te draaien; we vliegen ook in 2022 waarschijnlijk veel, graag en ver. Daar gaan we mee aan de slag. Maar ook gaan een aantal zaken de goede kant op.

Acties in 2021 (hieronder iets meer uitgewerkt voor de liefhebber)

• Overstap naar 100% windenergie in het najaar.
• Verplicht stellen CO₂-calculatietool albert voor alle producties.
• Groene Subsidiepot voor redacties die het vliegtuig of benzineauto’s willen laten staan.
• E-bike pilot in de zomer voor woon-werkverkeer. Na evaluatie omgezet naar structureel beleid.
• CO₂-compensatie voor intercontinentale vluchten.

Gepland in 2022

• Overstappen naar een hybride warmtepomp systeem, met een vooruitzicht van 40% gasreductie.
  Buiten onze scope van meten is besloten het pensioenfonds PNO Media aan te spreken op haar beleggingsbeleid.
• Aanzienlijke verhoging aanschafregeling e-bikes en verhoging van kilometervergoeding voor groen reizend personeel.
• Oriëntatie op een vegetarische kantine.
• Oriëntatie Elektrische Productie (deel)auto.

Een voor allen
Wat mij opvalt in de hele discussie over verduurzaming is dat vragen om systeemverandering soms kan verlammen, en dat individuele actie energie geeft, maar kan voelen als dweilen met de kraan open. Wat mij betreft heb je beiden nodig. Een bedrijf vergroenen zit een beetje tussen het individu en een systeem in. Een soort meso-transitie. Omdat we ook veel uitwisselen met andere omroepen ontstaat er een groter ecosysteem.

Een gedreven groen team bestaande uit Elleke Claessen, Mattijs de Ruijter, Malou Wagenmaker, Ute Seela, Gijs Meijer, Eline Makker, Elmar Veerman en Marlijn Bouwman is naast en tijdens hun werk met de verdere vergroening van de VPRO bezig. Uiteraard gemandateerd door het MT en de directie van de VPRO met bijbehorend budget. Dagelijks lopen we tegen de realiteit aan van hoe we na jaren produceren gewend zijn dingen te doen, merken we soms cognitieve dissonantie als we onszelf en producties bevragen op bestaande werkwijzen. En zien we ook de praktische onhaalbaarheid van sommige zaken. Als we in het buitenland verhalen willen maken, wil je dan echt drie dagen in de trein zitten voor één draaidag? Hoe betrouwbaar is een lokale geluidsman die je nog niet kent? En is dat één vliegticket minder waard?
Ik ben blij om onderdeel te zijn van dit team. Samen creëren we energie en bevragen we hoe de dingen gaan bij de VPRO. En die energie gebruiken we dan weer om ook een bijdrage te leveren aan mogelijke systeemverandering, denk aan onze inspanningen om ons pensioenfonds te bewegen duurzamer te beleggen.

Doe dan!

Groene Stroom
Door de overstap naar 100% groene windenergie in september hebben we op het gebied van elektriciteit een behoorlijke CO₂-reductie gerealiseerd. Uiteraard kun je dit het laaghangend fruit noemen. Je hoeft alleen maar een knop om te zetten. Toch is het voor een groot bedrijf wel een jaarlijks terugkerende kostenpostverzwaring die je moet doen gezien het hoge stroomverbruik van ons pand, servers (die net zijn geoptimaliseerd op stroomverbruik) en edit-studio’s.

Groene subsidiepot
In het najaar is gestart met een groene subsidiepot voor redacties die duurzame reisoplossingen willen toepassen binnen hun producties en die daardoor meer geld en tijd kwijt zijn. Voor dit project was er een wat grotere aanlooptijd nodig, en de praktijk van internationaal reizen voor crews met veel spullen is toch dat vliegen ook op korte afstanden helaas toch nog altijd wint. Spin off hiervan is dat we nu inventariseren of twee elektrische lease-auto’s voor producties rond te krijgen is.

Woon-werkverkeer
In de zomer is er een pilot gestart met Swapfiets e-bikes om te kijken of medewerkers groener en gezonder naar kantoor willen en kunnen komen. Van de pilot is door ongeveer een kwart van het personeel gebruik gemaakt, en is positief geëvalueerd. Toch vinden medewerkers keuzevrijheid voor het type fiets belangrijk. Dit vormde de opmaat naar structureel beleid per 2022. We gaan de aanschafvergoeding voor e-bikes en speedpadelecs aanzienlijk verruimen en groener reizen (OV of elektrisch rijden) meer belonen per kilometer dan benzineauto’s. Daarnaast vormt structureel thuiswerken onderdeel van de maatregelen.

CO₂ meten per productie
Ook is in 2021 het besluit genomen om de CO₂-calculatietool albert verplicht te stellen voor alle individuele redacties. Dit betekent dat vanaf 2022 alle programma’s een scan zullen doen van hun productie op het gebied van CO₂-uitstoot, een carbon neutral workshop volgen en met een eigen carbon actieplan komen om tot besparingen en verbeteringen te komen. Dit ook om groen bewustzijn tijdens de verschillende stadia van een productieproces te verhogen.

CO₂-compensatie
Naast CO₂-reductie hebben we ook besloten te werken met CO₂-compensatie. Tot 2026 compenseren we de CO₂-uitstoot van onze intercontinentale vluchten. Er is over CO₂-compensatie veel te zeggen. Voor de VPRO staat voorop dat reductie de absolute focus moet hebben, het nooit tot greenwashing moet leiden en dat we bij CO₂-compensatie vooral op climate equity willen letten. Een eerlijke prijs voor plekken waar Klimaatverandering al veel duidelijker te merken is. Door het maken van een afwegingskader zijn we uitgekomen bij een solide Nederlandse partner hiervoor; het Fair Climate Fund. Zij werken met eerlijke prijzen voor lokale bevolking en lokaal eigenaarschap van credits. Wij zien het compenseren van onze intercontinentale vluchten op korte termijn als een goede oplossing, die echter niet betekent dat we niet ook serieus moeten kijken naar hoe we onze reizende programmering groener kunnen produceren.

Pensioenfonds
Buiten de scope van onze eigen uitstoot maar niet minder belangrijk is er een initiatief gestart om de pensioenaanbieder van de VPRO, PNO Media aan te spreken op haar duurzaam beleggingsbeleid. Er is brief door verschillende omroepdirecteuren geschreven en we zijn in mei en juni bezig met een petitie, meetups, een campagnevideo en achter de schermen lobbyen we bij verschillende bedrijfstakken die bij PNO zitten om ook in beweging te komen.

Disclaimer
Over data, grafieken en tabellen kun je veel zeggen. Wij maken gebruik van de Milieubarometer, met dank aan Stimular-adviseur Stefan Romijn voor de introductieworkshops. Een barometer is per definitie incompleet omdat je van tevoren bepaalt wat er in thuis hoort en wat niet.

• Voor onze woon-werkverkeer kilometers maken we gebruik van een enquête onder het personeel, ontworpen met behulp van een data-analist. Toch zal altijd een verschil zijn tussen de realiteit en de gemeten realiteit. Hier zullen we nog nauwkeuriger in moeten worden.
• Voor vliegkilometers spitten we jaarlijks de hele administratie door. Die is vrij accuraat.
• De CO₂-compensatie trekken we niet af van onze uitstoot, dus de grafiek laat wat dat betreft absolute getallen zien.
• We hebben nog geen voetafdruk van onze kantine meegenomen.
• Ook nemen we in de hele productieketen nog geen verantwoordelijkheid voor onze partners en hun uitstoot. Denk aan producties van co-producenten en het gebruik van studio’s op locatie.”

Meer informatie

• Ondersteuning bij het opstellen van een CO₂-footprint en/of een klimaatneutraalplan
• CO2-footprint met de Milieubarometer