Betekenis CO2 en het effect op het klimaat
Als je werkt aan het verduurzamen van je organisatie kun je niet om CO₂-reductie heen. Maar hoe heeft CO2 effect op het klimaat, wat is de betekenis van CO2 en waarom moeten we onze uitstoot reduceren?
Om de opwarming van de aarde zoveel mogelijk te beperken is het internationale klimaatakkoord van Parijs opgesteld. Hieruit is het doel ontstaan om te streven naar een halvering van de wereldwijde uitstoot in 2030 en per 2050 deze te hebben teruggebracht naar nul. Maar wat is de betekenis van CO2, hoe heeft het effect op het klimaat en waarom moeten we onze uitstoot reduceren?
In dit artikel:
- Wat betekent CO2 (koolstofdioxide)?
- CO2 is essentieel in de natuur
- Invloed CO2 op het klimaat: het broeikaseffect
- Dus nu: op naar klimaatneutraal en Paris Proof!
Betekenis CO2 (koolstofdioxide)
CO2 staat voor carbondioxide of ook wel kool(stof)dioxide. De chemische benaming voor koolzuurgas. Dit gas ontstaat onder andere bij de verbranding van fossiele brandstoffen. De koolstof in steenkool, aardgas, aardolie of hout wordt omgezet naar CO2, waarbij twee zuurstofatomen zich binden aan het koolstofatoom. Eenmaal in de lucht neemt het molecuul warmte op en zorgt het voor een broeikaseffect.
CO2 is essentieel in de natuur
CO2 ontstaat ook bij natuurlijke processen, zoals bosbranden of vulkaanuitbarstingen. Ons lichaam zelf produceert ook CO2 bij verbranding van voedsel met koolstof. Bomen en planten halen de CO2 dan weer uit de lucht en zetten het om in koolstof en zuurstof.
CO2 is daarmee een noodzakelijk onderdeel van het ecosysteem. De CO2 die op dit moment echter éxtra wordt uitgestoten van fossiele brandstoffen verstoort de natuurlijke balans: de natuur kan deze extra uitstoot niet opnemen.
Biogeen CO2 van hout of biobrandstoffen
De CO2 die vrijkomt bij de verbanding van biomassa zelf is daarmee ook geen extra uitstoot op de bestaande koolstofkringloop. Het is onderdeel van de korte of kort-cyclische (natuurlijke) kringkoop. Er komt echter wel fossiel CO2 vrij bij de productie van biomassa. Hierdoor heeft biomassa indirect wel een negatief effect op het klimaat.
Invloed CO2 op het klimaat: het broeikaseffect
De afgelopen 150 jaar – sinds de industriële revolutie – is de hoeveel CO2 in de atmosfeer extreem toegenomen. CO2 neemt warmtestraling op en stuurt dit deels terug naar de aarde. Dankzij dit zogeheten broeikasgas in de atmosfeer is de aarde leefbaar met een gemoedelijke gemiddelde temperatuur van 15 graden Celcius. Door teveel CO2 in de atmosfeer ontstaat er echter een broeikaseffect waarbij de aarde teveel opwarmt. Met ernstige gevolgen voor het klimaat en alle leven op aarde.
Andere broeikasgassen (GHG’s) in CO₂-equivalenten
Naast CO2 zijn er ook andere stoffen die een broeikaseffect veroorzaken als ze in de atmosfeer terechtkomen. Ook methaan (CH4), lachgas (N2), oplosmiddelen en koudemiddelen dragen bij aan de isolerende deken om de aarde. CO2 komt het meest voor, maar andere broeikasgassen kunnen een (veel) hoger Global Warming Potential (GWP) hebben omdat ze meer warmte vast kunnen houden.
Om de invloed van verschillende broeikasgassen bij elkaar op te kunnen tellen rekenen we met CO₂-equivalenten. Het broeikasgaseffect van methaan is 25 maal sterker dan CO2; 1 kilogram methaan staat daarmee gelijk aan 25 CO₂-equivalenten. Vaak wordt met “CO2” eigenlijk “CO2-e” bedoeld (zo ook bij de Milieubarometer).
Dus nu: op naar klimaatneutraal en Paris Proof!
Broeikasgassen zorgen dus voor gevaarlijke opwarming van de aarde. Volgens wetenschappelijk onderzoek van het IPCC zijn er al bij 1,5 graad opwarming onomkeerbare gevolgen. Om erger te voorkomen moet de wereldwijde uitstoot in 2030 zijn gehalveerd, per 2050 moet deze zijn teruggebracht naar nul: het internationale klimaatakkoord van Parijs.
Om te laten zien hoe jouw bedrijf daaraan bijdraagt stel je een footprint op van de CO2-(equivalenten) die het gevolg zijn van jouw bedrijfsactiviteiten. Met de Milieubarometer maak je deze footprint in een handomdraai. Lees verder wat je precies nodig hebt voor het opstellen van een CO₂-footprint of ga direct aan de slag en bestel hier jouw Milieubarometer.
Starten met Milieubarometer
Gelijk aan de slag? Dat kan. Sluit vandaag nog een abonnement af en start met het invullen van je gegevens.
Factoren voor CO2 en energie in de Milieubarometer voldoen voor CSRD
De rapportage van broeikasgasemissies en energieverbruik in de Milieubarometer voldoet aan het Greenhouse Gas (GHG)-Protocol en de ESRS-rapportage-eisen van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Een belangrijk onderdeel is de berekening van scope 2 op twee manieren, de locationbased en de marketbased benadering.
Pionieren met Scope 3 in een CO2-voetafdruk
Wat is de C02-voetafdruk van mijn apotheek, vroeg openbaar apotheker Iris Zuydgeest zich af. Ze nam expert Emily Dowdalls in de arm en samen gingen ze na welke activiteiten in de apotheek ‘materieel’ genoeg zijn om mee te tellen in een emissiecalculatie. Ondanks het missen van gegevens over geneesmiddelen lukte het de orde van grootte van de uitstoot in kaart te brengen. “Ik moedig collega’s graag aan dit voorbeeld te volgen.”
Vier nieuwe branchegemiddelden voor de zorg
Ziekenhuizen, ouderenzorgorganisaties, ggz-instellingen en gehandicaptenzorgorganisaties deelden hun milieugegevens in de Milieubarometer waarna nieuwe gemiddelden vastgesteld zijn. De benchmark gaat over het jaar 2023, het eerste volledig covidvrije jaar in de zorg en daarmee een belangrijk ijkpunt in de monitoring van de footprint. Voor het opstellen van de benchmark is samengewerkt met Milieuplatform Zorg.